Karta charakterystyki produktu Ge Dsr 40

Systemy regulacji, systemy zdalnego sterowania

CH₂OInne wzory

HCHO, H₂COMasa molowa

30, 03 g/molWygląd

bezbarwny gaz^[1] o charakterystycznym^[2], nieprzyjemnym zapachu^[3]IdentyfikacjaNumer CAS

50-00-0PubChem

712DrugBank

DB03843SMILES

O=C([H])[H]

InChI=1S/CH2O/c1-2/h1H2

WSFSSNUMVMOOMR-UHFFFAOYSA-N

−117 °C^[6]
−92 °C^[1][7]Temperatura wrzenia

−19, 1 °C^[1]logP

0, 35^[4]Kwasowość (pK_a)

13, 27^[5]BudowaTyp hybrydyzacji i VSEPR

sp²Moment dipolowy

2, 332 ± 0, 002 D^[8]NiebezpieczeństwaKarta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2016-03-20]Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliówNa podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI^[9]
formaldehyd ≥25%, niestabilizowany

Niebezpieczeństwo

H301, H311, H314, H317, H331, H341, H350Zwroty P

brak wiarygodnych danychNa podstawie^[11]
formaldehyd 37%, stabilizowany metanolem

H301+H311+H331, H317, H335, H350, H370

P201, P260, P280, P301+P310+P330, P303+P361+P353, P304+P310+P340, P305+P351+P338, P308+P311, P403+P233NFPA 704Na podstawie
podanego źródła^[12]
formaldehyd 37%, stabilizowany metanolem

2

3

0

85 °C^[10]
32–61 °C (roztwory wodne formaldehydu)^[6]Temperatura samozapłonu

424 °C^[10]Granice wybuchowości

7, 0–73%^[10]Numer RTECS

LP8925000Dawka śmiertelna

LD₅₀ 100 mg/kg (szczur, doustnie)^[6]Podobne związkiPochodne

acetaldehyd, formamid, kwas mrówkowyJeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)FarmakokinetykaDziałanie

przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczeUwagi terapeutyczneDrogi podawania

miejscowoMultimedia w Wikimedia Commons

Aldehyd mrówkowy, formaldehyd, E240^[13] (nazwa systematyczna: metanal), HCHO – organiczny związek chemiczny, pierwszy w szeregu homologicznym aldehydów. Został odkryty przez rosyjskiego chemika Aleksandra Butlerowa w 1859 roku^[14]. W handlu najczęściej spotyka się jego 35–40% roztwór w wodzie, zwany formaliną. Produktem kondensacji formaldehydu jest polioksymetylen (zwany także paraformaldehydem)^[2][3].

Formaldehyd powstaje podczas niepełnego spalania substancji zawierających węgiel^[15] (na przykład podczas wędzenia pokarmów bogatych w białka^[13]). Przemysłowo otrzymuje się go przez utlenianie i odwodornianie, na katalizatorze tlenkowym (molibdeniany żelaza lub bizmutu) albo srebrowym, metanolu^[16][15].

Dobrze rozpuszcza się w wodzie, do stężenia około 40% (wagowo)^[15]. Działa silnie bakteriobójczo oraz denaturująco na białka^[2][3].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Aldehyd mrówkowy jest konserwantem^[13][16][15] oraz środkiem odkażającym^{[2][3][13][15]} stosowanym przy produkcji tuszów do rzęs, utwardzaczy i lakierów do paznokci, mydeł, odżywek do włosów i szamponów, kremów przeciw starzeniu się skóry, płynów do kąpieli, dezodorantów, fornirów, lakierów przemysłowych, wosków samochodowych, wypełniaczy szczepionek, środków zapobiegających pienieniu oraz karmy dla zwierząt^[16]. Ponadto używa się go do wyrobu żywic syntetycznych, włókien chemicznych, barwników^[3][15], a także do utrwalania preparatów anatomicznych^[3].

Formaldehyd znajduje się na kanadyjskiej liście niezalecanych składników kosmetyków. W niektórych krajach jego stosowanie jest całkowicie zakazane, jest bowiem toksyczny dla wątroby, skóry oraz układów oddechowego, odpornościowego, rozrodczego i nerwowego. Wywołuje również podrażnienia oczu, nosa i gardła, krwawienie z nosa, kaszel, wysypkę oraz astmę. Podejrzewa się go także o teratogenność i kancerogenność^[16]. Jego dopuszczalne dzienne spożycie wynosi 0, 15 mg/kg masy ciała^[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

1. ↑ ^{a b c d e} Haynes 2014 ↓, s. 3-278.
2. ↑ ^{a b c d} Wielka encyklopedia zdrowia. Wojciech Twardosz (red. ). T. I: Ab–Az. Poznań: Wydawnictwo HORYZONT, 2002, s. 35–36. ISBN 83-89242-01-X.
3. ↑ ^{a b c d e f} Mała encyklopedia medycyny. Wyd. 4. I: A–G. Warszawa: PWN, 1988, s. 321. org/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301088354" title="Specjalna:Książki/8301088354">ISBN 83-01-08835-4. btitle=Ma%C5%82a+encyklopedia+medycyny&rft. edition=4&rft. pub=%5B%5BWydawnictwo+Naukowe+PWN%7CPWN%5D%5D&rft. place=Warszawa&rft. pages=321&rft. isbn=83-01-08835-4">
4. ↑ Haynes 2014 ↓, s. 5-196.
5. ↑ Haynes 2014 ↓, s. 5-94.
6. ↑ ^{a b c d} Formaldehyde, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 10520 [dostęp 2016-03-20] (niem.  • ang. ).
7. ↑ ^{a b} Formaldehyde, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB03843 (ang.
8. ↑ Haynes 2014 ↓, s. 9-57.
9. ↑ formaldehyde …% (ang. ) w wykazie klasyfikacji i oznakowania Europejskiej Agencji Chemikaliów. [dostęp 2016-03-20].
10. ↑ ^{a b c} Haynes 2014 ↓, s. 16-18.
11. ↑ Formaldehyd, roztwór (nr 252549) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
12. ↑ Formaldehyde solution (nr 252549) (ang. ) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Stanów Zjednoczonych. org/wiki/Wikiprojekt:Chemia/Problemy_z_kartami_charakterystyki_Sigma-Aldrich" title="Wikiprojekt:Chemia/Problemy z kartami charakterystyki Sigma-Aldrich">przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
13. ↑ ^{a b c d e} E240: Formaldehyd. Food-Info. net. [dostęp 2018-08-22]. (pol.
14. ↑ Friedrich Wöhler, Justus Liebig, Herman Kopp: Annalen der Chemie und Pharmacie. 111. Liepzig und Heiderberg, 1859, s. 242. btitle=Annalen+der+Chemie+und+Pharmacie&rft. au=Friedrich+W%C3%B6hler&rft. pub=Liepzig+und+Heiderberg&rft. pages=242&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks. pl%2Fbooks%3Fid%3DNYs8AAAAIAAJ%26pg%3DPA242%26redir_esc%3Dy%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse">
15. ↑ ^{a b c d e f} CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.  Haynes (red. ), wyd. 95, Boca Raton: CRC Press, 2014, ISBN 978-1-4822-0867-2 (ang.
16. ↑ ^{a b c d} Bill Statham: E213: Tabele dodatków i składników chemicznych. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2006, s. 222. org/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788372435293" title="Specjalna:Książki/9788372435293">ISBN 978-83-7243-529-3. btitle=E213%3A+Tabele+dodatk%C3%B3w+i+sk%C5%82adnik%C3%B3w+chemicznych&rft. au=Bill+Statham&rft. pub=Wydawnictwo+RM&rft. pages=222&rft. isbn=978-83-7243-529-3">

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Formaldehyd, międzynarodowa karta bezpieczeństwa chemicznego, Międzynarodowa Organizacja Pracy (pol.

• p
• d
• e

Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej, karta charakterystyki preparatu niebezpiecznego, MSDS (skrótowiec od ang. material safety data sheet), SDS ( safety data sheet)^[1] – dokument zawierający opis zagrożeń, które może spowodować określona substancja lub mieszanina chemiczna (dawniej preparat), a także podstawowe dane fizykochemiczne na jej temat. Jej podstawowym celem jest informowanie o potencjalnych zagrożeniach związanych z daną substancją (mieszaniną), metodach ich zapobiegania i procedurach jakie należy wykonać w razie wystąpienia skażenia opisywaną substancją (mieszaniną).

Status prawny[edytuj | edytuj kod]

Dokument ten w krajach Unii Europejskiej, NAFTA i wielu innych musi być obowiązkowo sporządzany przez producentów chemikaliów dla sprzedawanych przez nich niebezpiecznych substancji i preparatów i przekazywany każdemu nabywcy. Karta charakterystyki musi być zawsze dostępna podczas ich transportu, używania i przechowywania. Odbiorcy takich substancji i preparatów mają obowiązek przechowywać kartę w taki sposób, aby każda osoba mająca z nimi do czynienia mogła w dowolnej chwili zapoznać się z zagrożeniami opisanymi w karcie.

Zawartość i struktura kart charakterystyki jest normowana przepisami prawa, różnymi dla krajów UE i NAFTA.

Unia Europejska[edytuj | edytuj kod]

W Europejskim Obszarze Gospodarczym układ karty charakterystyki i jej niezbędną zawartość definiuje Rozporządzenie WE 1907/2006 REACH, paragraf 31, załącznik II, który został zmieniony Rozporządzeniem WE 2015/830 z dnia 28. 05. 2015 r. ze sprostowaniem z dnia 17. 01. 2017 r. (zastępujące rozporządzenie (UE) nr 453/2010) oraz rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) i utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywy Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE z dnia 18 grudnia 2006 roku.

Karta charakterystyki zgodna z REACH zawiera datę sporządzenia, datę aktualizacji, numer wersji i następujące numerowane punkty^[2][3]:

Sekcja 1: Identyfikacja substancji/mieszaniny i identyfikacja przedsiębiorstwa

1. 1. Identyfikator produktu
1. 2. Istotne zidentyfikowane zastosowania substancji lub mieszaniny oraz zastosowania odradzane
1. 3. Dane dotyczące dostawcy karty charakterystyki
1. 4. Numer telefonu alarmowego

Sekcja 2: Identyfikacja zagrożeń

2. Klasyfikacja substancji lub mieszaniny
2. Elementy oznakowania
2. Inne zagrożenia

Sekcja 3: Skład/informacja o składnikach

3. Substancje
3. Mieszaniny

Sekcja 4: Środki pierwszej pomocy

4. Opis środków pierwszej pomocy
4. Najważniejsze ostre i opóźnione objawy oraz skutki narażenia
4. Wskazania dotyczące wszelkiej natychmiastowej pomocy lekarskiej i szczególnego postępowania z poszkodowanym

Sekcja 5: Postępowanie w przypadku pożaru

5. Środki gaśnicze
5. Szczególne zagrożenia związane z substancją lub mieszaniną
5. Informacje dla straży pożarnej

Sekcja 6: Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska

6. Indywidualne środki ostrożności, wyposażenie ochronne i procedury w sytuacjach awaryjnych
6. Środki ostrożności w zakresie ochrony środowiska
6. Metody i materiały zapobiegające rozprzestrzenianiu się skażenia i służące do usuwania skażenia
6. Odniesienia do innych sekcji

Sekcja 7: Postępowanie z substancjami i mieszaninami oraz ich magazynowanie

7. Środki ostrożności dotyczące bezpiecznego postępowania
7. Warunki bezpiecznego magazynowania, w tym informacje dotyczące wszelkich wzajemnych niezgodności
7. Szczególne zastosowanie(-a) końcowe

Sekcja 8: Kontrola narażenia/środki ochrony indywidualnej

8. Parametry dotyczące kontroli
8. Kontrola narażenia

Sekcja 9: Właściwości fizyczne i chemiczne

9. Informacje na temat podstawowych właściwości fizycznych i chemicznych
9. Inne informacje

Sekcja 10: Stabilność i reaktywność

10. Reaktywność
10. Stabilność chemiczna
10. Możliwość występowania niebezpiecznych reakcji
10. Warunki, których należy unikać
10. 5. Materiały niezgodne
10. 6. Niebezpieczne produkty rozkładu

Sekcja 11: Informacje toksykologiczne

11. Informacje dotyczące działań toksycznych

Sekcja 12: Informacje ekologiczne

12. Toksyczność
12. Trwałość i zdolność do rozkładu
12. Zdolność do bioakumulacji
12. Mobilność w glebie
12. Wyniki oceny właściwości PBT i vPvB
12. Inne szkodliwe skutki działania

Sekcja 13: Postępowanie z odpadami

13. Metody unieszkodliwiania odpadów

Sekcja 14: Informacje dotyczące transportu

14. Numer UN (Numer ONZ)
14. Prawidłowa nazwa przewozowa ONZ
14. Klasa(-y) zagrożenia w transporcie
14. Grupa pakowania
14. Zagrożenia dla środowiska
14. Szczególne środki ostrożności dla użytkowników
14. 7. Transport luzem zgodnie z załącznikiem II do konwencji MARPOL i kodeksem IBC

Sekcja 15: Informacje dotyczące przepisów prawnych

15. Przepisy prawne dotyczące bezpieczeństwa, zdrowia i ochrony środowiska specyficzne dla substancji lub mieszaniny
15. Ocena bezpieczeństwa chemicznego

Sekcja 16: Inne informacje

Kraje NAFTA[edytuj | edytuj kod]

W krajach NAFTA (Stany Zjednoczone, Kanada, Meksyk) podstawowym dokumentem normującym zawartość MSDS-ów jest norma ANSI Z400. 1-2004^[4]. W przypadku eksportu/importu chemikaliów z UE do krajów NAFTA i z krajów NAFTA do UE producenci są zmuszeni dołączać do nich dwa różne dokumenty MSDS, jeden zgodny z normami UE i drugi z normami NAFTA. Istnieje wprawdzie norma ISO definiująca międzynarodowy standard tych dokumentów, nie jest on jednak w pełni respektowany przez kraje NAFTA i UE^[5].

Zgodnie z normą ANSI karta charakterystyki powinna zawierać sekcje odpowiadające na następujące pytania^[4]:

• Co to za materiał? (skład chemiczny, prawidłowy wygląd, nazwa, producent, podstawowe dane fizyczne i chemiczne itp. )
• Co zrobić natychmiast po wystąpieniu zagrożenia? (krótki opis najpoważniejszych zagrożeń i opis jak sobie z nimi szybko poradzić + zwykle dane kontaktowe do osoby odpowiedzialnej)
• Co powinno się zrobić w razie wystąpienia zagrożenia? (szczegółowy opis działań, które należy podjąć w razie zatrucia/pożaru/skażenia)
• Jak uniknąć potencjalnych zagrożeń? (sposoby prawidłowego przechowywania i transportowania, lista potencjalnych czynników ryzyka)
• Inne pożyteczne informacje (zwroty ryzyka, szczegółowe dane fizyczne i chemiczne itp. )

Norma ISO 11014-1 definiuje układ karty charakterystyki w bardziej precyzyjny sposób. Zgodnie z tą normą powinna ona zawierać:^[5]

• nazwę produktu i dane jego producenta
• skład chemiczny
• zwroty ryzyka
• procedurę pierwszej pomocy
• procedurę gaszenia
• procedurę działania w razie wycieku i skażenia
• sposoby przechowywania i posługiwania się
• opis niezbędnych środków ostrożności przy kontakcie
• właściwości fizykochemiczne
• informacje o trwałości i reaktywności
• informacje o toksyczności
• informacje ekologiczne
• uwagi na temat utylizacji lub neutralizacji
• informacje o prawidłowym transporcie
• informacje na temat regulacji prawnych dotyczących substancji
• pozostałe informacje.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

1. ↑ Safety Data Sheets | Free SDS Database | Chemical Safety, chemicalsafety. com [dostęp 2020-04-07].
2. ↑ EKOS, Karty charakterystyki, tłumaczenie i opracowanie - EKOS [dostęp 2017-11-06].
3. ↑ Komisja Europejska: Rozporządzenie 2015/830. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, 2015-05-28. [dostęp 2018-01-12]. (pol. ).
4. ↑ ^{a b} How do I write an MSDS? , Canadian Centre for Occupational Health & Safety, 2007
5. ↑ ^{a b} Norma ISO 11014-1. [dostęp 2008-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-04-17)].